(esse)

Məlum olduğu kimi, cari ilin oktyabr ayında əhali haqqında demoqrafik, iqtisadi və sosialməzmunlu daha geniş məlumatların əldə edilməsi məqsədilə növbəti siyahıyaalma keçiriləcəkdir. Bu mühüm tədbir dövlət miqyasında əhəmiyyət daşımaqla onun mahiyyəti və məqsədilə bağlı məlumatların verilməsi də aktuallıq kəsb edir. 

Cəmiyyətin ən böyük sərvəti, şübhəsiz, insan kapitalıdır. Bu kapitalın kəmiyyət və keyfiyyət prizmasından düzgün qiymətləndirilməsi və ondan istifadə məsələləri istər regional, istərsə də milli səviyyədə dövlət idarə­etməsinin mühüm elementlərindən biridir. Dövlətin sahib olduğu insan resurslarının statistik məlumat bazasının hazırlanması üçün keçirilən əhalinin siyahıyaalınması da, bu mənada, hər hansı bir ərazinin keçdiyi tarixi inkişaf yoluna qiymət verilməsi üçün mühüm dövlət əhəmiyyətli kampaniyadır.
Demoqrafik məlumatlar cəmiyyət həyatının bütün sahələri ilə qarşılıqlı əlaqəli olub, son nəticədə, sosial-iqtisadi inkişafa da öz təsirini göstərən əhəmiyyətli amildir. Təsadüfi deyildir ki, gələcəyə doğru inkişaf konsepsiyaları hazırlanarkən ali məqsədlər arasında insan inkişafı, onun uzun­ömürlülüyü, təhsil və rifahlarla əhatə olunma səviyyəsi, habelə urbanizasiya proseslərinə olan meyillilik, məskunlaşma, xüsusən ucqar ərazilərdə geniştərkibli ailələrin həmişəlik kök salması kimi perspektivlər ön planda tutulur. Buna görə də hər bir ölkənin və onun ayrı-ayrı regionlarının gələcək inkişaf konsepsiyasını demoqrafik məlumatlarsız təsəvvür etmək qeyri-mümkündür.

  Həkimlik ən humanist peşələrdən biridir. Şübhəsiz, bu həyatda sağlam yaşamaq nə qədər xoşbəxtlikdirsə, insanları yenidən sağlamlığına qovuşdurmaq da o qədər gözəl hissdir. Bəlkə, buna görədir ki, bir həkim haqqında düşünəndə onu haradasa ağrılardan əziyyət çəkən bir xəstənin sağalmaq üçün Uca Yaradanın mükafatı kimi görürük. Şübhəsiz, indiyə qədər diş ağrısından kimsə dünyasını dəyişməsə də, bir gecə yarısı qəfil başlayan bu ağrıdan çəkilən əziyyət bir çoxlarına tanışdır. Odur ki, sağlamlıq, əslində, ağız boşluğundan başlayır, – deyəndə bu fikir, sadəcə, dişlərin qorunması və müalicəsi ilə bağlı deyildir. Belə ki, insan orqanizminin bir çox xəstəliklərinin məhz dişlə əlaqəli olduğu müasir tibb elminin gəldiyi qənaətlərdəndir. Buna görə də bu gün də olmasa, sabah diş və ağız boşluğu ilə bağlı problemlərlə hökmən rastlaşacağı üçün hər kəsin stomatoloqlara və onların dəyərli ­məsləhətlərinə ehtiyacı var. 

Rauf Cəfərov Naxçıvanın tanınmış stomatoloqlarındandır. O, Babək rayonunun Nehrəm kəndində ziyalı ailəsində doğulub. Hələ uşaq ikən onda həkim olmaq arzusu yaranıb. Bu da təsadüfi deyil. Nehrəm yaxın keçmişdə və bu gün də məşhur həkimləri ilə tanınır. Elə bu arzu ilə də 1984-cü ildə Nəriman Nərimanov adına Azərbaycan Dövlət Tibb İnstitutunun Stomatologiya fakültəsinə daxil olan Rauf Cəfərov 1991-ci ildə həmin fakültəni bitirib. Bundan sonra o, muxtar respublikadakı müxtəlif tibb müəssisələrində həkim-stomatoloq kimi fəaliyyət göstərib və 2005-ci ildən “İmplant-Dent-Naxçıvan” özəl stomatoloji klinikasının baş həkimdir.

Naxçıvanın qızmar yay günləri davam etdikcə, qışdakı kimi gecələr isti yorğana bürünüb yatmağı arzulayanlar bunu nağıllarda yox, cəmisi birsaatlıq rahat yolla Küküyə gəlməklə tapa bilərlər. Bu mənada, Şahbuzun dilbər guşəsi Kükü kəndi bu rayonun ən böyük yaşayış məntəqəsindən biri olmaqla bərabər, həm də yay-kamp turizmi üçün də ideal məkanlardan biridir. Son illər buraya istirahət üçün gələnlərin marağının artması, yerli əhalidə turistlərin yerləşdirilməsi üçün hosteltipli evlərin yaradılması və kənd infrastrukturunun buna çox əlverişli olması belə deməyə əsas verir.

Kükünün təbiəti çox rəngarəng və bənzərsizdir. Bir çoxlarının nəzərində Kükü kəndi dağ boyda qayaların üzük qaşı kimi səf çəkdiyi zirvələri ilə yadda qalsa da, burada digər təbii cazibə elementləri istənilən qədərdir. Həm də ilin dörd fəslində. Küküdə yazın ilk ilıq nəfəsi duyulduqca sürətlə canlanıb boy atan yaşıl təbiət payız girənə qədər öz təravətini saxlayır. Qabaqlıdan Qanlıgölədək güneylə quzeyin bir-birini əvəzlədiyi sıra dağların döşündəki laləli-nərgizli təpələr insanın ruhunu oxşamaqla küsülüləri də barışdırır. Naxçıvançayın ən böyük qolu olan Kükü çayı Gurbulaqdan xan Arazadək uzun yolçuluğuna məhz buradan bu gözəlliyin çeşnisinə mavi rəng qatır. Xülasə, Küküdən danışanda, sanki nənəsinin danışdığı sehrli nağılın ovsunundan bir anda oyanıb onu qucaqlayan bal nəvələrin arzularının çiçək açdığı cənnət guşəsi yada düşür.

Muxtar respublikamızın müasir sosial-iqtisadi inkişaf istiqamətləri arasında turizm özünün cazibədarlığı və regional inkişafa verdiyi töhfələri ilə diqqəti cəlb edir. Bu baxımdan Naxçıvanın zəngin turizm ehtiyatları əsasında formalaşan regional turizm bazarının mövcud vəziyyəti və onun daha da inkişafı maraqdoğuran məsələlərdəndir. Belə ki, məhz genişlənməkdə olan turizm bazarı vasitəsilə mövcud ehtiyatlardan səmərəli istifadəyə və bu sahə üzrə dayanıqlı inkişafa nail olmaq mümkündür.

Turizm çox sayda əsas və əlavə xidmətlərin göstərilməsi ilə mümkün olan bir servis sahəsidir. Turizm bazarı isə bu servislərin alınıb-­satıldığı məkan kimi ölkə və regional xüsusiyyətlərə malikdir. Əgər dünya üzrə buradakı vəziyyətə qısa nəzər salsaq, 2001-ci ildən ölkəmizin də üzvü olduğu Ümumdünya Turizm Təşkilatının son məlumatına görə, 1 milyard 326 milyon turistə göstərilən xidmətlər nəticəsində əldə olunmuş 1 trilyon 340 milyard ABŞ dolları həcmində gəlirlərin məhz dünya turizm bazarında göstərilən çoxşaxəli turizm xidmətləri hesabına formalaşdığını görə bilərik.
Muxtar respublikamız ölkəmizin mühüm turizm destinasiyalarından biri kimi yerli və əcnəbi turistlərin həmişə maraq göstərdiyi bir məkandır. Keçmiş sovetlər dövründə sərhədyanı bir region kimi Naxçıvan xarici turistlərin üzünə bağlı olsa da, indi muxtar respublikaya gəliş-gediş sərbəst və rahatdır. İl ərzində 400 min nəfərə yaxın turistin səyahət etdiyi Naxçıvan artıq mühüm iş­güzar görüşlərin keçirildiyi məkan, tanışlıq­-dərketmə, müalicə-rekreasiya, idman-sağlamlıq və dini-ziyarət məqsədli səyahətlər üzrə sərfəli destinasiya, minilliyin qlobal çağırışları arasında mühüm yer tutan sosial turizm üzrə mühüm imic qazanmış bir diyar kimi tanınmağa başlayıb.